Neem verant­woor­de­lijkheid en toets afschot

De gemeenteraad van Dordrecht, in vergadering bijeen op 24 september 2024,

Constaterende dat:

• Natuurbescherming een primaire verantwoordelijkheid is van de overheid;
• Er drie wettelijke voorwaarden zijn voor afschot, niet zijnde jacht:
• Noodzaak, en;
• Het niet slagen van alternatieve oplossingen, en;
• Geen verslechtering van een gunstige staat van instandhouding;
• De jacht slechts aan de laatste voorwaarde moet voldoen;

Noodzaak

• Onder noodzaak voor afschot niet iedere landbouwschade wordt verstaan, maar slechts landbouwschade die ernstig is in relatie tot de totale bedrijfsomvang en die daarmee het normale bedrijfsrisico overstijgt (bijv. uitspraak ECLI:NL:RBOBR:2022:1994 van de rechtbank Oost-Brabant);
• De gemeente geen beeld heeft van de ernst van de landbouwschade in relatie tot de omvang van de individuele boerenbedrijven die schade claimen, waarmee de noodzaak van afschot richting de gemeente onvoldoende is onderbouwd;

Alternatieve oplossingen

• Dodelijke maatregelen volgens de wet pas worden toegepast indien een keten van niet-dodelijke alternatieven ineffectief is gebleken;
• Boeren ter voorkoming van landbouwschade zelf verantwoordelijk zijn voor het financieren en toepassen van alternatieve, niet-dodelijke oplossingen, zoals rasters, (actieve) verjaging of het bieden van alternatieve foerageerlocaties, waarbij de gemeente een faciliterende rol kan spelen;
• Deze alternatieve maatregelen volgens jurisprudentie op basis van een kosten-batenanalyse op perceelsniveau inzichtelijk moeten worden gemaakt;
• Onduidelijk is welke alternatieve oplossingen door boeren zijn toegepast en welk effect deze hebben gesorteerd, waarmee deze voorwaarde onvoldoende is onderbouwd;
• Deze verantwoordelijkheid bij de gemeente ligt als het gaat om het voorkomen van aanrijdingen met grote zoogdieren;
• De gemeente slechts een aantal waarschuwings- en adviessnelheidsborden heeft geplaatst;
• De gemeente vrijwel geen enkele gesuggereerde maatregel uit de ‘Leidraad verminderen aanrijdingen reeën’, opgesteld door de Dierenbescherming, LandschappenNL, Vereniging Het Reewild, Natuurmonumenten en de Zoogdiervereniging, heeft toegepast;
• Zowel de Wildbeheereenheid als de Natuur- en Vogelwacht van mening zijn dat de gemeente onvoldoende preventieve maatregelen heeft genomen om aanrijdingen met reeën te voorkomen en aanvullende maatregelen mogelijk en noodzakelijk zijn;
• Het afschot van reeën ter voorkoming van aanrijdingen hiermee wettelijk gezien nog niet aan de orde kan zijn;

Staat van instandhouding

• Afschot van en jacht op tal van soorten plaatsvindt die volgens de Rijksoverheid een (zeer) ongunstige staat van instandhouding hebben, zoals de haas (Rode Lijstsoort), fazant en de houtduif, waarmee ook aan deze laatste voorwaarde voor afschot niet wordt voldaan;
• Dit ook geldt voor de wilde eend, waarvoor de Biesbosch een Natura 2000 instandhoudingsdoel heeft welke bij lange na niet wordt gehaald (60% onder het doel);
• Naast soortbescherming in onze regio ook een gebiedsbeschermingsgebod geldt: afschot mag geen negatieve impact hebben op de instandhoudingsdoelen in Natura 2000-gebied De Biesbosch;

Voorts constaterende, dat:

• De raad unaniem van mening is dat “het welzijn van dieren in onze woonomgeving de zorg en verantwoordelijkheid is van de gemeente en haar inwoners” (Dierenwelzijnsbeleid 2024, p. 4);

Overwegende dat:

• Het college de afweging om tot afschot over te gaan op dit moment overlaat aan jagers, die daar een eigen belang bij hebben;
• Het sterk te betwijfelen is of afschot van dieren op gemeentegrond op objectieve gronden voldoende is onderbouwd, zoals hierboven beargumenteerd;
• De gemeente een zorgplicht heeft voor dieren; zeker voor dieren op eigen grond;
• Het past bij de ambities van het unaniem vastgestelde Dierenwelzijnsbeleid 2024 om als gemeente eigenstandig af te wegen of afschot van dieren gerechtvaardigd is;

Spreekt uit, dat:

• De gemeente voor het bepalen van wildstanden zou moeten afgaan op tellingen van onafhankelijke en belangeloze partners, zoals ecologen en gespecialiseerde organisaties als de Zoogdiervereniging en Sovon;
• De gemeente voor de toepassing van afschot op haar eigen grond eigenstandig zou moeten afwegen of voldaan wordt aan de wettelijke voorwaarden, in samenwerking met onafhankelijke en belangeloze juristen gespecialiseerd in het natuurbeschermingsrecht;
• Deze afwegingen en metingen niet aan jagers gedelegeerd zouden moeten worden, aangezien zij hier een doorslaggevend persoonlijk belang bij hebben;

Verzoekt het college:

• In lijn met zijn primaire verantwoordelijkheid voor natuurbescherming, in samenwerking met onafhankelijke en belangeloze partners te toetsen of afschot van dieren en jacht op wildsoorten op Dordtse gemeentegrond op basis van de drie genoemde wettelijke voorwaarden voor afschot is toegestaan, hierbij jurisprudentie betrekkende, of dat er alternatieven toegepast moeten worden;
• De resultaten van dit onderzoek voor de zomer van 2025 met de raad te delen;
• Wanneer blijkt dat afschot onvoldoende onderbouwd is en er alternatieven toegepast moeten worden, de onderzoeksresultaten te vergezellen van (een voorstel tot) passende maatregelen;

En gaat over tot de orde van de dag.

Pieter Groenewege
Partij voor de Dieren